Ngũ Phương Phật là năm vị Phật thiêng liêng tượng trưng cho năm phương vị: Đông, Tây, Nam, Bắc và Trung tâm. Mỗi vị Phật đều mang một trí tuệ và phẩm hạnh đặc biệt, soi sáng con đường giác ngộ cho chúng sinh. Hãy cùng thế giới tu hành tìm hiểu về Ngủ Phương Phật.
Ngủ Phương Phật Là Gì?
Ngũ Phương Phật, còn được biết đến với các tên gọi như Ngũ Thiền Định Phật, Ngũ Trí Như Lai, Ngũ Trí Phật hay đơn giản là Ngũ Phật, là tên gọi để chỉ năm vị chư Phật trong phái Mật Tông.
Trong hệ thống này, Đại Nhật Như Lai, tức Phật Thích Ca Mâu Ni, được coi là tôn chủ. Hệ thống Ngũ Phật này được phân biệt thành hai giới: Ngũ Phật giới Thai Tạng và Ngũ Phật giới Kim Cương. Mỗi giới đều có những đặc trưng và ý nghĩa riêng, tạo nên một sự đa dạng và phong phú trong triết lý và thực hành của phái Mật Tông.
Ngũ Phật không chỉ đại diện cho năm tính cách của con người mà còn chỉ ra năm khía cạnh của thực tại khi được tịnh hóa, biến những chuyển biến cảm xúc và biểu hiện tiêu cực thành những phẩm hạnh và đức tính tích cực, hạnh lành.
Đây là năm bộ giác ngộ, thể hiện thực tại đã hoàn thiện qua sự phối hợp của sáu căn, sáu thức, sáu trần, năm uẩn và năm đại. Mỗi vị Phật trong Ngũ Phật tương ứng với một loại trí tuệ đặc biệt: đại viên cảnh trí, bình đẳng tính trí, diệu quan sát trí và thành sở tác trí. Những trí tuệ này giúp con người đạt được sự giác ngộ và hoàn thiện tâm linh, hướng đến một cuộc sống an lạc và hạnh phúc.
Ngũ Phương Phật gồm những ai?
Ngũ Phương Phật, còn được các Phật tử tôn kính gọi là Ngũ Thiền Định Phật, Ngũ Trí Như Lai, Ngũ Trí Phật hay đơn giản là Ngũ Phật, là tên gọi chỉ năm vị chư Phật trong Mật Tông Phái.
Đại Nhật Như Lai, hay còn được biết đến là Phật Thích Ca Mâu Ni, được tôn làm tôn chủ của hệ thống này. Trong Ngũ Phật giới Kim Cương, các vị Phật bao gồm: Phật Tỳ Lô Giá Na, Phật A Di Đà (Amitabha), Bất Không Thành Tựu Như Lai, A Súc Bệ Như Lai và Bảo Sanh Như Lai.
Mỗi vị Phật này không chỉ tượng trưng cho những phẩm chất cao quý mà còn là nguồn cảm hứng sâu sắc cho các Phật tử trong hành trình tu tập và giác ngộ.
Các Ngài có thể hiểu như sau: Phật Tỳ Lô Giá Na, hay còn gọi là Tỳ Lư Xá Na Phật và Đại Nhật Như Lai, là pháp thân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.
Theo Mạn Đà La Ni của Mật Giáo, Đại Nhật Như Lai tượng trưng cho ánh sáng trí tuệ, có khả năng soi chiếu và diệt trừ bóng tối vô minh. Ngài là biểu tượng của sự giác ngộ, mang lại ánh sáng và sự hiểu biết để xua tan mọi sự u mê và lầm lạc trong tâm hồn con người.
Ngài ở vị trí trung tâm trong Ngũ Phương Phật. Theo Kim Cương Giới Mạn Đà La, Đại Nhật Như Lai là biểu tượng của thức uẩn trong ngũ uẩn. Theo quan niệm của Phật giáo Đại Thừa, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni hiện thân qua ba thân: pháp thân, báo thân và hóa thân. Đại Nhật Như Lai, với ánh sáng trí tuệ soi chiếu, là hiện thân của pháp thân, biểu tượng cho bản chất tinh khiết và tối thượng của sự giác ngộ.
Ngài có ba thân, vì Ngài được biết đến là vị Phật trong lịch sử Phật giáo, đã đản sanh và nhập diệt ở thế giới của chúng ta. Thân xuất hiện ở thế giới này là hóa thân của Ngài, mang lại sự giáo hóa và cứu độ chúng sinh.
Thân mà Ngài đã chứng ngộ được gọi là pháp thân, hay Đại Nhật Như Lai, biểu tượng của sự giác ngộ và trí tuệ vô biên. Qua ba thân này, Ngài thể hiện sự hiện diện và ảnh hưởng sâu rộng trong cả thế giới hiện tại và cảnh giới tâm linh.
Trong đàn tràng Ngũ Phương Phật, Đức Phật Tỳ Lô Giá Na, hay Đại Nhật Như Lai, ở vị trí trung tâm, tỏa ra các tia sáng màu trắng từ thân Ngài. Tay Ngài kết ấn Chuyển Pháp Luân, biểu tượng cho sự truyền dạy pháp.
Đại Nhật Như Lai có khả năng hóa độ toàn bộ vô minh ảo tưởng, dẫn dắt chúng sinh nhập vào tri kiến thanh tịnh. Ngài là nguồn sáng trí tuệ vô biên, soi đường cho chúng sinh hướng tới sự giác ngộ và an lạc.
Ngài còn là đại biểu cho Pháp giới thể tính trí trong Phật bộ. Trong bộ tôn tượng Ngũ Phương Phật, Đức Phật Tỳ Lô Giá Na được thể hiện tuyệt đẹp trên bảo tòa, được tám sư tử nâng đỡ, trong tư thế kim cương. Ngài là hiện thân của trí tuệ trong tâm chúng ta và là nền tảng thanh tịnh của các căn, trần, thức.
Tiếp theo, mời các Phật tử đến với A Súc Bệ Như Lai, hay còn gọi là Phật Bất Động, vị Phật được tôn thờ trong Kim Cang thừa và Đại thừa.
Theo kinh A Súc Độ, tịnh độ của Ngài là Diệu Hỷ quốc, nằm ở phía Đông của thế giới Ta Bà. Khi còn là bậc Bồ tát, Ngài đã phát nguyện trước Đức Phật Đại Mục rằng sẽ không nổi tâm sân hận đối với nhân loại và những sinh vật nhỏ bé. Nhờ vậy, Ngài được Đức Phật thọ ký và gọi là A Súc, nghĩa là không có sân hận, không có lòng hận thù.
Ý nghĩa của Ngũ Phương Phật
Ngũ Phương Phật là năm vị Đức Phật tượng trưng cho năm phương: Đông, Tây, Nam, Bắc và Trung Tâm. Các Ngài đại diện cho năm bộ: Nghiệp Bộ, Bảo Bộ, Liên Hoa Bộ, Kim Cang Bộ và Phật Bộ, và được biểu trưng qua năm màu sắc: xanh, đỏ, đen, vàng và trắng.
Mỗi vị Phật không chỉ đại diện cho một phương hướng mà còn tương ứng với năm uẩn: hình sắc thể chất, hay chính là thân thô lậu, bao gồm máu, thịt, xương, da và ngũ quan cùng với khí huyết. Sự kết hợp này tượng trưng cho toàn bộ thực tại, từ vật chất đến tinh thần, trong hệ thống triết lý sâu sắc của Phật giáo.
Trong đó, thọ uẩn là các cảm xúc vui, buồn và không vui cũng không buồn. Tưởng uẩn là sự tưởng tượng hay tư duy về hình dáng của sự vật sau khi căn tiếp xúc với trần. Hành uẩn chính là dòng chảy tương tục sinh diệt vi tế trong tâm, và thức uẩn là trạng thái tâm thức, nhận thức và phân biệt đối với cảnh.
Theo quan niệm của Phật giáo, tất cả những si mê, muộn phiền của con người được chia thành năm loại, còn được gọi là Ngũ độc, bao gồm: vô minh, tham ái, đố kỵ, sân giận và kiêu ngạo. Đạo Phật tâm niệm rằng chính những điều này khiến chúng ta chìm đắm trong khổ đau luân hồi, ngăn cản con người đạt được giác ngộ. Việc nhận diện và chuyển hóa Ngũ độc là bước quan trọng trên con đường tu tập, hướng tới sự giải thoát và an lạc.
Mặc dù vậy, giáo pháp của Đức Phật đã khẳng định một niềm tin vững chắc rằng tâm của con người có khả năng chuyển biến những cảm xúc và tình cảm, từ những biểu hiện tiêu cực thành những đức tính và phẩm hạnh tích cực.
Ngũ Phương Phật, hay năm bộ giác ngộ, chỉ ra năm khía cạnh của thực tại khi đã tịnh hóa các xúc tình tiêu cực. Trong mối tương quan chuyển hóa từ thân tâm của chúng sinh thành thân tâm của Phật, Ngũ Phương Phật đại diện cho những thực tại hoàn thiện, đã tịnh hóa hoàn toàn năm uẩn, năm đại, sáu căn, sáu thức và sáu trần. Qua quá trình này, các phẩm hạnh cao quý và trí tuệ sáng suốt được khai mở, hướng dẫn chúng sinh trên con đường đạt đến giác ngộ và giải thoát.
Lời Kết
Ngũ Phương Phật là niềm tin và điểm tựa cho các Phật tử Mật tông. Hình ảnh Ngài luôn soi sáng con đường tu tập, giúp chúng sinh thanh lọc tâm thức, chuyển hóa tham, sân, si và đạt được an lạc trong tâm hồn. Ngài là ngọn hải đăng trí tuệ, dẫn dắt chúng sinh trên con đường giác ngộ viên mãn.